Statystyczna informacja bezużyteczna

Poniżej przedstawiam pierwszy post Adama, który niedawno został nowym współautorem bloga. Wkrótce jego kolejne wpisy:
 
Jakiś czas temu wybrałem się do kina. Oczywiście nic w tym niezwykłego i zasadniczo nie byłoby o czym pisać, gdyby nie jedna inspirująca drobnostka, która spowodowała napisanie niniejszego, nieco dziwnego, tekstu.

Trailer nowej polskiej komedii romantycznej. Tytułu nie wymienię, nie pamiętam. Utkwiło mi jedynie w głowie otwarcie fabularne. On, ona, randki internetowe, podmiany partnerów, by fizycznie zgadzali się z opisem. Wszystko to okraszone zestawem żałosnych żartów tak starych, że ich wiek można określić jedynie poprzez datowanie węglem. Całość wieńczyła morderczo nieśmieszna scenka z Azjatą w roli głównej. Prędzej obejrzałbym relację z obrad sejmu niż wybrał się do kina na takiego potworka. Już wiem, czego mogę się spodziewać: ogranych do znudzenia schematów przeplatanych wyjątkowo niestrawnym poczuciem humoru, wszystko zaś ozdobione serialowymi gwiazdami za trzy złote. Kolejny kamień milowy rodzimej kinematografii.

Wróciłem do domu i przeprowadziłem mały eksperyment. Przeczytałem kilka recenzji, wszystkie były praktycznie zgodne w opiniach. Nieśmieszna, schematyczna papka, którą regularnie serwują nam rodzimi producenci filmowi. Kolejny raz to samo. To zdanie mnie zastanowiło. Ktoś w końcu wyłożył pieniądze, jakiś dział marketingu maczał w tym paluchy uznając, że trailer i film trafi w gusta statystycznego widza, kina wrzuciły go do swojej ramówki. Czynniki odgórne uznały, że to się sprzeda i trafi idealnie w gusta mas. Musi być na nie rynek. Jaki inny wniosek można wysnuć, skoro ciągle kręci się praktycznie to samo, wymieniając jedynie śliczne buźki aktorów, które i tak wyglądają jakby produkowano je w jednej fabryce. Ktoś musi to oglądać, kogoś to bawi, ktoś oczekuje właśnie takich produkcji.

O gustach się nie dyskutuje, fakt. Problem jest inny. Skoro należę do części społeczeństwa, która absolutnie gardzi takimi produkcjami, dlaczego nie dostaję nic innego w zamian? Zamiast alternatywy otrzymuję ciągłą próbę wciśnięcia mi takiego samego produktu, tyle że w innym opakowaniu. Jeśli faktycznie chcę czegoś innego, to pozostają mi już tylko poszukiwania na własną rękę w miejscach rezydujących na marginesie -lub poza nim- obowiązującego schematu? Czuje się jakby ktoś na siłę wbijał mi w głowę słowa: „Tylko tego chcesz, tylko tego potrzebujesz, tylko to cię interesuje. Jesteś statystycznym obywatelem, twoje gusta i zainteresowania są uśrednione. Powtórz od początku.”

Obiad i włączenie „mózgotrzepa”. Tak pieszczotliwie ochrzciłem swój tv. Tak, czasem z niego korzystam. Pierwsze, co wypluła z siebie ogłupiająca maszynka, to obowiązkowy zestaw reklam. W porządku, biorę na klatę. Co najbardziej mnie zirytowało? Nie sama próba wciśnięcia jakiegoś produktu, którego nie potrzebuję. Najbardziej dobija fakt, w jaki sposób próbuje mi się to wciskać. Większość spotów reklamowych to absolutnie niekreatywna żałość zakładająca, że oglądający dysponuje inteligencją i świadomością płyty chodnikowej. Czy ktokolwiek zajmujący się wymyślaniem krótkich historyjek naprawdę sądzi, że nieistniejące w rzeczywistości rodziny, wyglądające jak z Photoshopa, skuszą mnie do kupna płatków, topionego sera lub przyprawy? Czy naprawdę uwierzę, że dojrzała kobieta po użyciu kremu zmieni się w czternastolatkę? Dam się przekonać, że margaryna uratuje mi życie, ciastka zastąpią śniadanie, a nowy telefon spowoduje, że zostanę duszą towarzystwa? Rozumiem, najważniejsze, aby zaszczepić markę w głowie, ale trzeba to od razu robić tak ordynarnie? Przecież to są ciągle takie same scenariusze, takie same zdania, często już nawet twarze aktorów są od lat identyczne. Zapewne zrobiono odpowiednie badania, których konkluzja jednoznacznie sugeruje, że taki typ reklam trafia idealnie w świadomość statystycznego konsumenta. Zastanawiam się tylko, gdzie robiono te badania, na polu kapusty? Co trzecie warzywo wypełniało odpowiednio przygotowaną ankietę?

Przełączę się na stację serwującą cały dzień wiadomości. Teoretycznie takowy program skierowany jest, tak mi się wydaje, do nieco bardziej rozgarniętej od gumowej żelki części społeczeństwa. Nic bardziej błędnego. Jest to chyba jeszcze gorsze niż reklama, która przynajmniej nie udaje, że jest czymś więcej. Stacja przekonuje, że ma coś ważnego do przekazania. Tymczasem jest odwrotnie. Nie otrzymam informacji tyczących się naprawdę ważnych wydarzeń z całego świata. Otrzymuję jedynie papkę zlepionego w jeden ciąg bełkotu naszych polityków zajmujących się pierdołami, przerażonej prezenterki, która odkrywa zimę w lutym bądź żerującego na najniższych instynktach reportażu z lubością skupiającego się na czyimś nieszczęściu. Wyłapanie czegoś sensownego graniczy z cudem, a jak już jest, to okrojone do dwóch krótkich zdań. No, chyba że mamy zdjęcie zapłakanego dziecka, to trzeba wydłużyć, to ściśnie serce. Jeśli jest „nius” ze świata, to obowiązkowo dramatyczny, ponury i w załażeniu mający wywołać negatywne odczucia. Rewelacja. Trwająca dwadzieścia cztery godziny na dobę telewizja śniadaniowa, z rzadka przerwana istotnym faktem, krótkim, aby oglądający zbytnio się nie zmęczył. Pewnie dlatego, że statystyczny Polak, mający półtorej nogi i jedną trzecią żony, tak chce, w końcu to dla niego, tego oczekuje. Może więc warto skierować się w stronę telewizji, która w swojej misji wspomina coś o edukacji narodu i takich tam? Bez żartów. To samo, co na komercyjnych stacjach, może z tą różnicą, że w żałośniejszej formie. 

Nie poddaję się, mam kolejne medium w zanadrzu: Internet. Nie ma lepszego źródła informacji i trudno się z tym nie zgodzić. Zakładam jednak, że nie interesuje mnie przeszukiwanie dziesiątek stron w poszukiwaniu „lepszej” treści. Trafiam na najbardziej zakorzenione w świadomości internautów serwisy. Cóż ciekawego? Gwiazda bez majtek, schudnij w tydzień, nowe trendy w ciuchach, polityk zrobił z siebie idiotę i tak dalej, i tak dalej. Porażający zalew informacji bezużytecznej. Praktycznie to samo, co w telewizji, tyle że z opcją komentowania przeczytanych bredni. Właśnie o tym najbardziej marzę: ustosunkowywać się do rzeczy, które kompletnie mnie nie obchodzą. Może więc filmiki z kotami, śmieszne zdjęcia? Nie, dziękuję, doba jest krótka i szkoda na to czasu. Na deser mogę obejrzeć te same reklamy, które atakują z telewizora lub trailer filmu, o którym wspomniałem. Nad radiem i prasą kolorową nie ma większego sensu się rozwodzić - uboga wersja tego, co powyżej.

Zapewne powiecie, że wszystko, co napisałem jest skrajnością. Przesadzam, generalizuję, wskazuję same negatywy. Owszem, to prawda. Nie neguję faktu, że wystarczy trochę wysiłku, aby w każdym z opisanych mediów odnaleźć interesujące treści. Ten wpis nie miał na celu przekreślić sensowności istnienia popularnych mediów. Chodzi o coś innego. O wskazanie pewnej -nie boję się użyć tego słowa- „patologii” naszych czasów. 

Przyszło nam żyć w czasach, w których mamy dostęp do niewiarygodnej ilości treści podawanych w bardzo różnorodny sposób. Statystyczny obywatel, zakopany w kredytach, sztucznie kreowanych potrzebach, obłożony zestawem obowiązków, zwyczajnie nie ma czasu, by to wszystko przefiltrować, oddzielić ziarno od plew. Nawet nie zdaje sobie sprawy, że jeżeli już czegoś potrzebuje, to wyrwania się z informacyjnej sieczki, która niczego nie wnosi w jego życie. Spędza kilka chwil z pilotem w ręku lub wpatrzony w migoczący obraz monitora i pochłania bezużyteczne informacje, które bądź sztucznie kreują potrzeby, bądź też koncentrują się na problemach, których tak naprawdę nie ma. Ogląda niekończące się serialowe tasiemce, emocjonuje się tańczącymi gwiazdkami i duchowo angażuje w śmieszne wojenki polityków, którzy niczego sobą nie reprezentują. To trochę taki sposób na zakrzyczenie samego siebie. Nowa informacja, kto opluł kogo, pozwala poczuć emocje, zaangażować się. Nowy przedmiot da trochę radości. Często generuje koszty, lada moment będzie coś nowszego, ale teraz, w tym jednym momencie, spełni swoją rolę. Nasz biedny statystyczny obywatel nieświadomie staje się chomikiem, który zasuwa w kołowrotku, nie zdając sobie sprawy z faktu, że nigdzie nie dobiegnie. Kształtowany medialnym bełkotem chomik, który sam stał się produktem marketingu, ślepo wierzącym w serwowane treści, robi to, co się od niego wymaga. Uśmiecha się słysząc żarty prowadzącego, pędzi po pluszowe walentynkowe serduszko, czy też biegnie do sklepu z okazji premiery nowego lśniącego śmiecia. Pędzi też do kina na najnowszą polską komedię, bo z telewizji śniadaniowej dowiedział się, że jest tak świetna i nowatorska jak żadna romantyczna komedia, jaką kiedykolwiek nakręcono.

No dobrze, ale co to wszystko ma wspólnego z dobrowolną prostotą? Całkiem sporo. Prostota pozwala opuścić pociąg z napisem "konsumpcjonizm". Można stanąć z boku tego całego cyrku, spojrzeć nań i dostrzec, jak bardzo to wszystko jest bezsensowne. Następuje powolny proces zmian w osobowości pozwalający nabrać do wszystkiego odpowiedniego dystansu. Można wreszcie też zrozumieć, że wielu rzeczy (nie mam tu na myśli przedmiotów) zwyczajnie nie musisz robić. Naturalnie i bez wysiłku, wolny od całego fałszywego blichtru, możesz skupić się na tym, co jest naprawdę ważne i istotne. Żadnych obowiązków z okazji śmiesznych komercyjnych świąt, sztucznego statusu społecznego wyznaczanego przez przedmioty i koniec nienormalnego wyścigu szczurów, który nie ma mety.

Co jest ważne? Hej, drogi zwolenniku/zwolenniczko prostej drogi. Przecież najlepiej wiesz, kim jesteś i co daje Ci radość. Wszystko leży w Twoich rękach i tym razem nikt nie zrobi z Ciebie statystycznej jednostki pompowanej bezużytecznymi informacjami.

Autor: Adam Marciniuk