Starość - wiek poprodukcyjny czy czwarty etap?

Krótki cytat z książki Marzeny Florkowskiej "Ojciec Piotr. Benedyktyn, kameduła, rekluz" - biografii ojca Piotra Roztworowskiego, uchodzącego za największą postać życia monastycznego w Europie końca XX w.:

"Lubił też [ojciec Piotr] powtarzać, że nasza cywilizacja chrześcijańska wydała taką koncepcję człowieka, która dzieli życie na przygotowanie do zawodu, zawód i emeryturę. Wiek przedprodukcyjny, produkcyjny i poprodukcyjny. 
Zdaniem ojca Piotra pod tym względem więcej mądrości wykazują hindusi, którzy dzielą życie ludzkie na cztery etapy. I etap - do dwudziestego drugiego roku życia - przygotowanie  do ofiary. II etap to jest ta właściwa ofiara, zaangażowanie w życie. A  potem III etap, kiedy się ujrzy twarz wnuka, około czterdziestego piątego roku życia, człowiek idzie do lasu, ażeby rozważyć swoje życie i IV etap - powrót do społeczności jako guru, czyli nauczyciel mądrości. 
Starość nie jest pojęta jako emerytura, jako odejście, jako wiek poprodukcyjny, ale jako dojrzałość wewnętrzna. I ojciec zwracał uwagę na to, że i my tak powinniśmy postrzegać nasze życie."

Dzisiejsza kultura to dyktatura i kult młodości. Aktorzy i celebryci, a w ślad za nimi zwykli zjadacze chleba (których na to stać) niwelują oznaki starzenia się farmakologią i operacjami plastycznymi, natomiast mentalnie odgrywają -na przykładzie płci męskiej- "dużych chłopców" w trampkach i T-shirtach. Starość jest passe i nie wypada o niej publicznie mówić, ani tym bardziej się do niej przyznawać. Wcześniej czy później (w zależności od wieku) warto wziąć sobie do serca słowa Desideraty: "Przyjmij spokojnie co ci lata doradzają, z wdziękiem wyrzekając się spraw młodości".

Do osób starszych wiekiem (choć często młodych duchem) podchodzimy z pobłażaniem, ewentualnie traktujemy ich jako obciążenie systemu emerytalnego, względnie tanią (jeśli nie darmową, mam tu na myśli dziadków) siłę roboczą, jeśli chodzi o opiekę nad dziećmi (zapominając niekiedy zapytać, czy aby nie mają ciekawszych planów na jesień życia).

Zamiast myśleć o starości i emeryturze jako wieku poprodukcyjnym, swego rodzaju kulturalnym i społecznym getcie, bardziej odpowiada mi przytoczona wyżej koncepcja traktująca życie jako spójny, nieprzerwany proces, składający się z 4 (lub więcej) etapów na drodze zdobywania wewnętrznej dojrzałości. Nie oznacza to niemożności realizowania swoich życiowych pasji. Wręcz przeciwnie: "Ludzie, którzy przyjmują swoją starość, nie robiąc z niej problemu, są młodsi od tych, którzy chcą za wszelką cenę zachować swoją młodość" - pisał Antoni Kępiński. 

A na koniec, dla przełamania stereotypów na temat "starości", poniżej dwa piękne (choć jakże odmienne) przykłady jej przeżywania:

W wieku 67 lat Doba przepłynął samotnie kajakiem Atlantyk
bijąc rekord najdłuższej trasy kajakarskiej na otwartych wodach.

Dodano 25.02